اصطلاحات بیتکوین

Bitcoin

در زبان انگلیسی این عبارت بطور معمول با حرف B بزرگ زمانی استفاده می شود که درباره شبکه و پروتوکل و مفهموم بیتکوین صحبت می شود: I was learning about the Bitcoin protocol today

و با حرف b کوچک به عنوان واحد شمارش بیتکوین استفاده می شود و گاهی با BTC نشان داده می شود: I sent ten bitcoins today

در زبانی فارسی بیتکوین، بیت کوئین، ملکه بیتها و سکه بیتی همه جا به هر دو معنا می توانند باشند  😉 

Block Chain

بلاکچین یا زنجیره بلوکها مانند دفتر کلی است شامل مجموعه ای از تراکنش های ثبت و تایید شده که به ترتیب زمان مرتب شده اند.

اطلاعات این دفتر کل در اختیار تمامی کاربران بیتکوین قرار دارد و به اشتراک گذاشته شدن آن بین همه افراد حاضر در شبکه، تاییدی است برای تراکنش های انجام شده و جلوگیری از خرج کردن مجدد یا Double Spending

Block

یک بلوک مانند یک صفحه از دفتر کل می باشد که در آن تعدادی از تراکنش های انجام شده بیتکوین، ثبت و تایید شده اند.

به طور میانگین هر 10 دقیقه یک بلوک توسط ماینرها و با عملیات ماینینگ به زنجیره بلوکی بیتکوین اضافه می شود، البته ممکن است اضافه شدن یک بلوک کمتر از 1 دقیقه یا بیشتر از 2 ساعت هم طول بکشد ولی میانگین آن 10 دقیقه می باشد.

Cryptography

رمزنگاری شاخه ای از ریاضیات است که به ما اجازه می دهد اسناد و مدارک ریاضی ایجاد کنیم که سطح بالایی از امنیت را ارائه می دهند. تجارت و بانکداری آنلاین همواره از رمزنگاری استفاده می کرده اند.

در مورد بیت کوی ، از رمزنگاری استفاده می شود تا هیچ کس نتواند از کیف پول کاربر دیگری، پول خرج کند یا زنجیره بلوک را خراب کند. همچنین برای رمزگذاری کلید خصوصی کیف پول مورد استفاده قرار می گیرد ، به طوری که بدون داشتن کلید خصوصی نمی توان از یک کیف پول استفاده کرد.

Confirmation

تأییدیه به این معنی است که یک تراکنش توسط شبکه پردازش شده است و بعید است که لغو شود. یک تراکنش زمانی که داخل یک بلوک قرار می گیرد اولین کانفیرم یا تاییده را دریافت می کند، با اضافه شدن هر Block جدید به زنجیره بلوکها بعد از آن بلوک، یک تاییده برای تراکنش اضافه می شود. به عنوان مثال تراکنشی که 8 کانفیرم دارد به معنای آن است که این تراکنش 8 بلوک قبلتر مورد تایید اولیه قرار گرفته است.

برای تراکنش های با مبلغ پایین، یک کانفیرمیشن هم امن و مناسب در نظر گرفته می شود اما برای تراکنش هایی با مبالغ بالای 1000 دلار منتظر حداقل 6 تاییدیه بودن می تواند کار عقلانی باشد. هر تاییدیه اضافی باعث اطمینان بیشتر نسبت به عدم اصلاح یا لغو تراکنش بر اثر حمله، شیطنت یا فورک های تصادفی می شود.

Double Spend

اگر یک کاربر شیاد یا مخرب سعی کند بیتکوین خود را به طور همزمان برای دو گیرنده مختلف ارسال کند، خرج کردن دوباره یا Double Spend گفته می شود. ماینرها و کاری که انجام می دهند به همراه ساختار شبکه بلاچین این وظیفه را دارند که به یک اجماع برسند و یکی از این تراکنش ها را در نهایت تایید کنند. به همین دلیل منتظر ماندن برای کانفرمیشن های بیشتر می تواند امنیت پولی که دریافت کرده ایم تضمین کند.

Hash Rate

به واحد اندازه گیری قدرت پردازش ماینر ها در شبکه بیتکوین گفته می شود. ماینر ها در شبکه بیت کوین باید عملیات ریاضی زیاد و فشرده ای را برای اهداف امنیتی انجام دهند. زمانی که این میزان در شبکه بیتکوین به 10 ترا هش در ثانیه یا 10Th/s برسد به معنای این است که شبکه قدرت پردازش 10 تریلیون عملیات محاسبه ای در ثانیه را دارد.

سوالی که پیش می آید این است که اگر تعداد ماینرها زیادتر شود و Hash Rate فعال در شبکه چندیدن برابر شود عملیات استخراج بیتکوین زودتر تمام نمی شود؟ میانگین زمانی پیدا شدن بلوک ها زودتر از 10 دقیقه نمی شود!؟ پاسخ این سوال منفی است!  البته برای مدت کوتاهی شاید حداکثر 2 هفته سرعت استخراج بیشتر شود! اما نرم افزار بیتکوین بگونه ای طراحی شده است و بطور منظم و براساس میزان هش ریت موجود چیزی بنام سختی شبکه را تنظیم می کند که توسط آن میانگین زمانی 10 دقیقه ای را حفظ کند! 

یا حتی بالعکس! زمانی که تعدادی فارم بزرگ ماینینگ خاموش شوند و هش ریت شبکه به مقدار زیادی پایین بیایید، سرعت استخراج برای مدتی کاهش می یابد تا مجددا سختی شبکه تنظیم شود.

Mining

استخراج یا ماین کردن بیتکوین به عملیاتی گفته می شود که سخت افزار ها عملیات محاسباتی فشرده بسیاری را برای شبکه بیتکون انجام می دهند تا تراکنش های این شبکه پردازش و کانفیرم شود و به همراه آن امنیت بلاکچین تامین گردد. پاداش ماینر های هر بلوک مقداری بیتکوین جدید است که استخراج می شود. همچنین کلیه کارمزدهای مربوط به تراکنش هایی که داخل هر بلوک ثبت شده اند به ماینرهای آن بلوک می رسد.

ماینینگ یک پروسه رقابتی است و سهم هر ماینر به نسبت میزان Hash و قدرتی که در اختیار استخر ماینینگ و شبکه گذاشته تعیین می شود. امروزه استخراج بیتکوین کاره ساده ای نیست و راه کسب درآمد آسانی محسوب نمی شود.

بیتکوین تولید شده توسط هر بلوک هر 4 سال نصف می شود در حال حاضر حدود 6.25 بیتکوین می باشد. در روزهای ابتدایی شبکه بیتکوین در سال 2009 این عدد 50 بیتکوین بوده که تا به حال 3 مرتبه نصف شده است. سختی شبکه نیز در آن ها سالها به حدی بود که با یک لبتاپ ساده نیز می توانستید عملیات ماینینگ را انجام دهید در حالی این روزها به تجهیزات قوی و گرانقیمت نیاز دارید.

Private Key

کلید خصوصی هر آدرس مانند رمزی است که توسط یک امضای رمزنگاری شده به شما اجازه می دهد بیتکوین های داخل آن آدرس را خرج کنید. هر آدرس بیتکوین یک کلید خصوصی دارد.

• اگر شما از کیف پول های نرم افزاری یا موبایل یا به عبارتی Software Wallet استفاده می کنید مانند کیف پول Trust Wallet ، کلید خصوصی شما روی کامپیوتر یا گوشی شما ذخیره شده است ( امنیت پایین )
• اگر شما از سایت های آنلاین یا به عبارتی Web Wallet ها استفاده می کنید مانند سایت FreeWallet ، کلید خصوصی شما روی سرور آنها ذخیره شده است ( بسیار ناامن )
• اگر از کیف پول های سخت افزاری استفاده می کنید مانند Ledger ، کلید خصوصی شما روی آن دستگاه ذخیره شده و فقط زمانیکه قصد انتقال دارید و به کامپیوتر متصل می کنید این کلید ها آنلاین می شوند ( امنیت بیشتر )
• اگر شما از صرافی هایی مانند Binance جهت نگهداری بیتکوین استفاده می کنید کلیدی ندارید و همه دارایی شما نزد صرافی امانت است ( بسیار ناامن )
• روش های حرفه ای تر هم هستند که از کیف پولهایی مانند electrum استفاده کنید بگونه ای که امضای تراکنش را روی کامپیوتری که هرگز به اینترنت متصل نمی کنید انجام دهید و تراکنش را از کامپوتر آنلاین متفاوتی به شبکه ارسال کنید ( بسیار امن )

حفظ امنیت کلید خصوصی مهمترین چیزی است که افرادی که از بیتکوین و سایر رمزارزها استفاده می کنند باید بیاموزند و روش های بسیار مناسبی هم برای آن ابداع شده.

برخی کیف پول های می توانند امکان MultiSig یا چند امضایی داشته باشند، در این حالت شما برای یک آدرس، 2 یا 3 عدد کلید خصوصی دارید که هر یک روی دستگاه جداگانه ای قرار دارد و استفاده ترکیبی از آنها امنیت بسیار بالاتری ایجاد می کند.

امروزه هر کیف پول بیتکوین می تواند برای شما صدها آدرس ایجاد کند که هر آدرس کلید خصوصی ویژه خودش را دارد! همه این آدرس ها و کلید ها از یک آدرس و کلید مادر بوجود می آیند که آنها هم از Seed بوجود می آیند! Seed که در بعضی کیف پولها MNEMONIC یا Backup phrase نیز نامیده می شود مجموعه ای 12 یا 24 کلمه است که کیف پولهایی که تهیه می کنید در ابتدا این کلمات را به شما می دهند! توسط کلمات Seed شما می توانید هر زمان از هر دستگاه دیگری کیف پول خود را دوباره بازیابی کنید!

این کلمات Seed هستند که نگهداری از آنها بسیار مهم است و در اختیار هیچکس و هیچ وبسایتی ( حتی پشتیبانی اپلیکیشن کیف پول خود ) نباید قرار دهید. روی هیچ دستگاهی نگهداری نکنید و مثلا روی کاغذ بنویسید یا روی ورق های استیل هک کنید! هر کسی این کلمات را داشته باشد هر لحظه می تواند دارایی شما را سرقت کند. راهکارهای مختلفی هم برای نگهداری از این عبارات کلیدی ابداع شده که باید در مورد آنها مطالعه نمایید.

Signature

یک امضای رمزنگاری شده مکانیزمی ریاضیاتی است که حق مالکیت افراد را برای هر آدرس بیتکوین اثبات می کند. در شبکه بیتکوین، کیف پولها و کلیدهای خصوصی آنها با روابط پیچیده و رمز شده با هم مرتبط هستند. زمانی که نرم افزار کیف پول شما یک تراکنش را با امضای مناسب و معتبر تایید می کند، تمام کاربران شبکه مشاهده خواهند کرد که بیتکوین ارسال شده با امضای صحیح که به آن تراکنش پیوست شده، خرج شده است. 

البته هیچ راهی وجود ندارد که از امضای منتشر شده شما، کسی بتواند کلید خصوصی شما را حدس بزند یا هک کند و به بیت کوین های شما دسترسی پیدا کند، هر امضا برای هر تراکنش کاملا منحصر بفرد تولید شده است.

Wallet

یک کیف پول بیتکوین به اشتباه با کیف پول های فیزیکی مقایسه می شود و برخی تصور می کنند گم شدن آن معادل گم شدن بیتکوین هایشان می باشد. اما در حقیقت یک Wallet در بیتکوین، حکم یک جاکلیدی دارد و محلی است برای ذخیره کلید های خصوصی شما که به شما اجازه می دهند بیتکوین هایی که در شبکه بلاکچین به شما تعلق دارند را خرج کنید. 

هر کیف پول بیتکوین می تواند آدرس های متعددی را به شما اختصاص دهد و کلید های مربوط به همه آنها را نگهداری کند و همواره امکان کنترل موجودی اختصاص یافته به آدرس های شما را برای شما فراهم می کند. هیچ سازمان، بانک، نهاد سیاسی و نظامی و... نمی تواند بدون داشتن کلیدهای خصوصی محدودیتی برای شما در کنترل بیتکوین هایتان ایجاد کند.

با گم شدن گوشی موبایل یا خراب شدن کامپیوتر و... شما با داشتن Seed یا عبارات بازیابی کیف پول می توانید کیف پول خود را در هر دستگاه جدید دیگری مانند یک گوشی موبایل جدید import کنید.

• در صورت سرقت شدن گوشی موبایل که کیف پول روی آن دارید، باید در اولین فرصت توسط Seed کیف پول خود را جای دیگری بازیابی کنید و بیتکوین یا سایر ارزهای خود را سریعا به کیف پول جدیدی منتقل کنید.

انواع مختلفی از کیف پول ها منتشر شده اند که بهتر است قبل از هر اقدامی، شناخت کافی نسبت به آنها پیدا کنید و بسته به امکانات و سطح امنیت مورد نیاز خود بهترین گزینه را انتخاب نمایید.

Satoshi

احتمالا به احترام نام آغاز کننده بلاکچین بیتکوین، ساتوشی نام کوچکترین مقدار بیتکوین است و هر یکصد میلیون ساتوشی معادل یک بیتکوین می باشد:

  1 sat = 0.00000001 BTC

1 BTC = 100.000.000 sats

در حال حاضر با توجه به قیمت حدود 60 هزار دلاری بیتکوین هر ساتوشی ارزش بسیار کمی نسبت به دلار دارد اما از نظر ریالی حدود 160 ریال ارزش دارد 😉 

تکنولوژی Lightning که یک سرویس لایه دوم بیتکوین می باشد امکان انتقال بیتکوین در حد ساتوشی ها را با کمترین کارمزد فراهم می کند و در حال رشد چشمگیری می باشد. در شبکه اصلی بیتکوین هم البته امکان چنین انتقالی در حد 1 ساتوشی وجود دارد اما کارمزد انتقال آن احتمالا بیش از 5000 ساتوشی می شود و به صرفه نمی باشد.