بلاکچین چیست؟

مروری بر تاریخچه بلاکچین

ایده و تکنولوژی بلاکچین بیش از 25 سال است که وجود دارد اما توسط خالق افسانه ای بیتکوین یعنی ساتوشی ناکاموتو به شهرت رسید. هیچ کس نمی داند ساتوشی کیست و یا اصلا چنین شخص حقیقی وجود دارد یا نه! تنها چیزی که می دانیم این است که شخصی با استفاده از این نام، حرکتی انقلابی انجام داد و بیت کوین را ایجاد کرد: اولین پول غیر متمرکز! فناوری بلاکچین ابزار و چارچوبی است که این حرکت را ممکن کرد.

بیتکوین از زمان پیدایش خود رشد کرده و به یک پدیده جهانی تبدیل شده و توسعه دهندگان بیشتری را به سمت تکنولوژی عظیم بلاکچین جذب نموده. اکثر ارزهای دیجیتال محبوب امروزه از بلاکچین به عنوان ستون فقرات تکنولوژیکی خود استفاده می کنند. اتریوم، لایت کوین، ریپل و غیره نمونه هایی از این رمزارز ها هستند که بر اساس بلاکچین ایجاد شده اند.

یکسان دانستن تکنولوژی بلاکچین با رمزارزها تفکر اشتباهی است. همه ارزهای رمزنگاری شده از بلاکچین استفاده نمی کنند بلکه برخی از آنها از روش های دیگری برای رسیدن به نتایج مشابه بهره می برند. همچنین برعکس این مسئله نیز صدق می کند: بلاکچین کاربردهایی فراتر از ایجاد رمزارز ها دارد.

برای اینکه بدانید بلاکچین چیست باید معنا و ارزش decentralization یا غیرمتمرکز سازی را درک کنید. بطور سنتی اطلاعات در سیستم های متمرکز ذخیره می شد و جایگزینی برای آن نبود. قبل از تکنولوژی دیجیتال، آرشیو های اطلاعات روی کاغذ و در کتابخانه ها نگهداری می شد و تا زمانی که این آرشیو شکل فیزیکی داشت امکان توزیع مالکیت آن وجود نداشت. البته شما می توانستید تمام کتاب های یک کتابخانه را کپی کنید و در محل دیگری نگهداری کنید اما باز هم معنای غیرمتمرکز شدن نداشت. قبل از بوجد آمدن امکانات چاپ و تکثیر، این کار را در قرون وسطی راهبان با مجددا دست نویس کردن مجدد کتاب ها انجام می دادند.

غیرمتمرکز بودن یعنی تمام Node های یک شبکه مالکیت همزمان بر روی اطلاعات یکسانی دارند. زمانی که شما یک کتاب را کپی می کنید ممکن است تغییراتی در آن ایجاد کنید که در نسخه اولیه وجود نداشته، اما زمانی که اطلاعات یک بلاکچین را برای یک Node جدید ارسال می کنید دقیقا و بدون هیچ تغییری دیتا را به آن می فرستید. هر تغییری روی دیتای گره جدید روی گره های دیگر از جمله گره مبدا ارسال نیز اعمال می شود. چیزی به معنی نسخه Copy یا Original در میان اطلاعات Node ها وجود ندارد و همه اطلاعات فقط یک بلاکچین است که روی سرورها یا Node های مختلف نگهداری می شود.

با پیدایش عصر دیجیتال، همچنان استفاده از سیستم های متمرکز بسیار عادی بود. درست است که اطلاعات دیگر روی کاغذ نیست اما روی سرورهایی نگهداری می شود که مالک شناخته شده و مشخصی دارند. مثل اطلاعات بانکی شما شامل موجودی و تراکنش ها و... که همگی روی سرور متعلق به بانک نگهداری می شوند. اگر کسی آن سرور را هک کند حساب بانکی شما را نیز در کنترل خواهد داشت! دیتای شما روی یک سرور یا نهایتا با چند بکاپ نگهداری می شود که هر اتفاقی برای آن بیفتد برای اطلاعات شما نیز می افتد! اما اگر کسی بخواهد اطلاعات یک بلاکچین غیرمتمرکز را دستکاری کند باید همزمان به اکثریت Node های آن دسترسی داشته باشد! هک کردن یک گره به تنهایی هیچ فایده ای ندارد و شبکه به راحتی تشخیص می دهد که اطلاعات آن گره نامعتبر شده است و یک نسخه سالم مجددا روی آن Node کپی می شود. 

برای کسب اطمینان از یکسان بودن اطلاعات Node ها باید یک اجماع یا consensus بین آنها وجود داشته باشد. نود ها باید بر سر اینکه چه اطلاعاتی داخل بلوک های جدید ذخیره می شوند توافق کنند یا به عبارتی Node ها برای انتخاب نسخه صحیح اطلاعات رای می دهند و هر ورژن متفاوتی را مردود اعلام می کنند تا مطمئن شوند که همگی بلاکچین یکسانی را ذخیره کرده اند. اگر شما تغییر در دیتای روی Node خود ایجاد کنید که مورد اجماع دیگر نودها قرار نگیرد شما از آن زنجیره جدا شده و یک بلاکچین جدید ایجاد کرده اید که به آن Fork گفته می شود.

شما می‌توانید بلاکچین را به‌عنوان نسخه‌ای مجازی از یک کتاب نسخه خطی تصور کنید که بین راهبان قرن بیست و یکم در گره‌ها دست به دست می شود و به آن «دست‌نوشته» واحد، یعنی بلاکچین اضافه می‌شوند. هر گره می‌تواند به آن مطلبی اضافه کند، همه گره ها می‌توانند محتویات آن مطلب جدید را بررسی کنند، هر کدام مطمئن می‌شوند که خطوط جدید درست به نظر می‌رسند. در نهایت کتابی داریم که هر خط آن در اجماع است. تفاوت این است که این نسخه خطی مجازی در همه جای جهان به طور همزمان ظاهر می شود، مانند یک سنگ دیجیتال حک شده که از تمام اطلاعاتی که در آن وجود دارد، از گذشته تا آینده محافظت می کند.